Już 10 lipca Kraków stanie się stolicą europejskiej astronomii. European Astronomical Society Annual Meeting (EAS) to prestiżowa konferencja organizowana przez Europejskie Towarzystwo Astronomiczne, co roku odbywająca się w innym kraju. W tym roku, z okazji 550. rocznicy urodzin Mikołaja Kopernika, zawita do Krakowa, gdzie ponad półtora tysiąca naukowców będzie obradować w Centrum Kongresowym ICE Kraków.
Konferencję uświetni wykład otwarty, na który może zapisać się i przyjść każdy mieszkaniec Krakowa (i nie tylko). Wygłosi go światowej sławy polski astronom, profesor Aleksander Wolszczan, odkrywca pierwszego pozasłonecznego układu planetarnego, laureat Medalu Bohdana Paczyńskiego – najwyższego odznaczenia przyznawanego przez Polskie Towarzystwo Astronomiczne. Sam wykład będzie o czymś niezwykłym i wciąż powszechnie niezbyt oczywistym, bo o planetach pozasłonecznych, których dziś znamy już… ponad pięć tysięcy.
Trudno uwierzyć, że niecałe 30 lat temu istnienie planet krążących wokół innych gwiazd było tylko hipotezą. W 1991 roku, dzięki odkryciu prof. Aleksandra Wolszczana, znaleziono pierwszy pozasłoneczny układ planetarny. Rok później prof. Wolszczan wraz z Dale A. Frailem opublikował pracę dotyczącą obserwacji pulsara PSR 1257+12, w której doniósł o odkryciu 3 planet pozasłonecznych. Odkrycie oficjalnie zaprezentował podczas zjazdu Amerykańskiego Towarzystwa Astronomicznego w styczniu 1992 r., wtedy też ukazała się jego publikacja w prestiżowym czasopiśmie „Nature”. Zapoczątkowało to jedną z najbardziej dynamicznie rozwijających się dziedzin współczesnej astronomii – poszukiwanie planet wokół innych gwiazd. Prof. Wolszczan kontynuował badania takich planet także później, w tym we współpracy z grupą polskich astronomów pod kierownictwem prof. Andrzeja Niedzielskiego. Od 1992 roku jest zatrudniony na Uniwersytecie Stanowym w Pensylwanii, a w latach 1994-2008 był także wykładowcą Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
W 1999 roku został uznany przez „Nature” za autora jednego z 15 najbardziej fundamentalnych odkryć w dziedzinie fizyki. Jest jednym z najbardziej znanych polskich astronomów, często wymienianym także jako kandydat do Nagrody Nobla w dziedzinie fizyki.
Wykład zatytułowany PLANETY POZA UKŁADEM SŁONECZNYM: 30 LAT PÓŹNIEJ odbędzie się 14 lipca 2023 o godz. 19:00 w sali S2 w ICE Kraków. Profesor Wolszczan opowie o historii poszukiwań planet poza Układem Słonecznym, przypomni swoje (dość wówczas zaskakujące) odkrycie układu planetarnego wokół „martwej” gwiazdy neutronowej, a także znalezienie pierwszej planety krążącej wokół gwiazdy podobnej do Słońca. Podsumuje też aktualny stan badań planet pozasłonecznych i plany na przyszłość.
Chętnych do udziału w wykładzie prosimy o zgłoszenia na adres: eas2023@oa.uj.edu.pl. Bez zgłoszenia wejście będzie możliwe w razie wolnych miejsc.
Na zdjęciu: Profesor Aleksander Wolszczan podczas nagrania do programu „Astronarium” w Obserwatorium Arecibo w Portoryko. Źródło: Urania – Postępy Astronomii
English version:
European Astronomical Society Annual Meeting 2023, Kraków 10-14 July
With more than 25 years of history, the EAS Annual Meeting is the largest conference of European Astronomy. The EAS 2023 will bring together over 1500 professional astronomers and will showcase the latest advancements in astronomy. Over the 5 days of the conference, the meeting will feature 15 two-day symposia, 30 one-day Special Sessions, plenary lectures, several EAS prize talks, community reports, opening and closing ceremonies, and social events. A stimulating environment for the exchange of ideas and views of astronomy and related technologies.
This year, being the 550th anniversary of the birth of Nicolaus Copernicus, and the 100th anniversary of the Polish Astronomical Society, the EAS 2023 will be held in Krakow.
We invite you to a popular science lecture presented by Prof. Aleksander Wolszczan, the discoverer of the first extrasolar planets. The lecture entitled Planety poza Układem Słonecznym: 30 lat później (Planets outside the Solar System: 30 years later) will take place on July 14, 2023 at 7:00 pm in ICE Kraków. The lecture will be given only in Polish.
Professor Wolszczan will talk about the history of the search for planets outside the Solar System, recall his (quite surprising at the time) discovery of a planetary system around a „dead” neutron star, as well as the finding of the first planet orbiting a Sun-like star. He will also summarize the current state of extrasolar planet research and future plans in this field.
Those wishing to attend the lecture are asked to apply at: eas2023@oa.uj.edu.pl. Without notification, entry will be possible in case of free places.